Ni Mortz C. Ortigoza
Sa mga nabasa kong nag-ala tukong mga alkalde o gobernador na nasuspinde o tinanggal
ng Sangguniang Panlalawigan (mambabatas o SP), Ombudsman, o Office of the
President, ang nagpatupad ay ang Department of Interior & Local
Government (DILG) sa pamamagitan ng kanyang Kalihim.
ANG NAKANGITING si
Urdaneta City Mayor Julio Rammy Parayno III . |
Dalawang halimbawa ang naalaala ko:
Noong ayaw bumaba sa puesto niya si Valencia City Mayor Jose M. Galario,
Jr. dahil sa temporary restraining order (TRO) na hinain niya sa korte matapos
siya suspendihin ng tatlong buwan ng Ombudsman noong Abril 15, 2005, sinulatan
ni Ombudsman Simeon Marcelo si noo’y DILG Secretary Ricardo Puno na tulungan
silang pababain si Meyor. Sinulatan ni
Marcelo si DILG Region-10 Director Quirino M. Libunao para ipatupad ang
suspension matapos mawalan ng bisa ang TRO na inihain ng alkalde.
Noong Enero 2007, nag ala tuko' si noo’y Iloilo Governor Neil Tupas sa
utos ni President Gloria Macapagal-Arroyo na tanggalin siya sa puesto kaya gumamit
ang DILG ng 300 armadong police at mga commando para sugurin, basagin ang
salamin na pinto, at sirain ang bakal na bakod ng Kapitolyo sa Iloilo City at
e-manhandle at tutukan ng mga baril ang mga kasama ni Tupas (kasi may balitang
may mga nagtatago sa loob na mga armadong jail guard). Kinaladkad ng mga pulis
ang pumipiglas at sumisigaw na si gobernador palabas ng kapitolyo habang ito ay
pinapanood ng madlang pipol sa buong bansa sa pamamagitan ng telebisyon. Kasama sa tinanggal ni Pangulong
Arroyo ay sina Board Members Domingo Oso at Cecilia Capadosa dahil sa pag
abuso kuno nila ni Guv ng kapangyarihan na kinakasangkutan ng pondo ng gobyerno.
MAYOR PARAYNO VS CAPITOL
Hinatulan ng buong miyembro ng SP si Urdaneta City Mayor Julio "Rammy" Parayno III ng one year suspension noong Oktubre 14 matapos siyang husgahan sa
kasalanang isinampa sa kanya ni Bryan Gomez, kinatawan ng REVM Tipuso Poultry
Farm sa Brgy. Tipuso, Urdaneta City at Anti Red Tape Authority (ARTA). Dalawa
sa batas ang nilabag niya.
Ito ay ang “Imposition of
additional requirements other than those listed in the Citizen’s Charter” ng
Section21 (b) ng Republic Act 11031 o Act Promoting Ease of Doing Business and
Efficient Delivery of Government Services at “Failure to render government
services within the prescribed processing time on any application or request
without due cause” Section (e) ng RA 11032.
GUSOT
Nagsimula ang gusot sa buhay ni Parayno noong ayaw niyang bigyan ng
business permit noong June 11, 2020 nang inisyuhan nya ng Cease and Desist
Order ang REVM at inantala niya ang pagsagot sa liham nito na “for him to
formally write the reasons for disapproval of its business permit application” noong
Marso 8, 2021. Sinagot lang ito ni Parayno noong Marso 25, 2021.
Noong Oktuber 14, inangkop ng buong SP ang report ng Committee on Good
Government and Accountability of Public Officers, Justice, and Human Rights na
pinamumunuan ni Board Member Haidee S. Pacheco – isang abugada.
Ayon sa SP na pinamumunuan naman ni Vice Governor Mark Ronald
Lambino: “…adopted the Committee finding that Mayor Julio Parayno III
was GUILTY of violating Section 21 (b) of RA 11032 and Section 21 (e) of RA
11032… Accordingly respondent Parayno is meted a penalty of six (6) months
suspension for violation of Section 21 9b) and another six months for
violations of Section 21 9e) of RA 11032 pursuant to Section 2 Rule 11 of
Administrative Order No. 23, Series of 1992”.
RTC JUDGE VS SP
Dahil kinatigan ni Judge Crisma Vismano-Nabua ng Regional Trial Court sa
pamamagitan ng TRO ang three months’ preventive
suspension ni Parayno na ipinatupad ng SP at pinirmahan ni Pangasinan
Gobernador Ramon V. Guico III noong Agosto 8, 2024, siya ay nakabalik sa city
hall noong Oktubre 16 matapos niyang bunuin ang 65 araw ng 90 araw na
suspensyon.
Ani Parayno noong Oktubre 17 sa kanyang Facebook sa sinulat niyang sipi: “Mabuhay ang mga taga –Urdaneta…nakabalik na po ako bilang City Mayor”.
LEGAL OPINION
Noong magkita kami ni Attorney Baby Ruth Fermin-Torre, ang provincial
legal officer, noong Huwebes sa ManilaFAME sa World Trade Center sa Pasay City,
sinabi niya sa akin na Moot and Academic o WALA NG BISA ang desisyon ng RTC sa
three months’ preventive suspension na iginawad ng Committee sa Alkalde
dahil nauna ang final suspension na ibinigay ng buong Sangguniang Panlalawigan
noong Oktubre 14 kaysa sa Oktubre 16 na desisyon ng Korte.
DILG ANG KATAPAT NIYA
Kung ayaw kilalanin ni Parayno ang utos ng SP na umalis siya ng isang
taon sa puesto niya, makakatapat niya
ang DILG gaya ng nangyari sa Valencia City at huwag naman sanang mag ala tuko' siya sa city hall dahil magiging Neil Tupas ang kahihinatnan niya.