Mga Numero di Hudyat na Puputulin na Sila

 

INVENTORY SA MGA PUNO VERSUS MGA “KILLER” TREES

Ni Mortz C. Ortigoza

LINGAYEN, Pangasinan – Ang mga puting numerong mga marka sa mga punong kahoy sa paligid ng Sison Auditorium at Capitol Resort dito ay hindi hudyat na sila ay puputulin.

MARKINGS. Some of the trunks of the trees around the Capitol Complex of the provincial government in Lingayen, Pangasinan marked with bold white numbers for inventory by the joint endeavor of the administration of Governor Ramon V. Guico, Jr. and the Community Environment and Natural Resources  of the Department of Environment and Natural Resources.

Ang mga pag marka ng mga numero kahit na doon sa mga puno sa harap ng Capitol building ay ‘for inventory” na joint-undertaking ng provincial government at Community Environment and Natural Resources (CENTRO) ng Department of Environment and Natural Resources (DENR), ani Provincial Housing and Urban Development Coordinating Chief Alvin Bigay.

“The reasons why we are putting some markings because you inventory and instruction din iyan ng DENR na magkaroon ng markings para makamit namin alin ba diyan ang mga punong e-earth ball,” aniya sa Northern Watch Newspaper.

Nakipag coordinate ang kanyang opisina sa DENR para sa imbentaryo dahil mas maalam sila tungkol sa klase ng mga kahoy, aniya.

 “Alam nila kung ano ang puedeng kahoy na puede anong punong kahoy na puedeng anong punong kahoy na dapat tanggalin when we conducted the inventory (when) we were with them”.

Aniya ang mga mahogany trees ay mapanganib na kahoy na dapat putulin

Ang mga environmentalist dito sa Pilipinas ay nanawagan na ihinto na ang pagtatanim ng ganitong klase na kahoy dahil sa masamang dulot nito sa kalikasan at sa mga hayop dahil sa soil acidification.

Merong 208 mahogany trees sa buong Capitol Complex. Noong June 2020, pinagbawal ng DENR ang nasabing kahoy dahil pumapatay siya ng mga katabing halaman.

“Pag may invasive trees tatanggalin siyempre,” ani Bigay.

Mahigit isang daan ang mga puno na tumatayo sa dalawang government buildings na ito at hanggang doon sa gilid ng kahabaan ng kalsada papuntang Alvear Street ng bayan na ito.

Aniya sa bawat isang punong mapuputol kapalit naman nito ay 50 na seedlings ang itatanim.

Wala pang mga puno sa kasalukuyan na puputulin sa harap ng Capitol building, sa paligid ng Sison Auditorium, at sa Capitol Resort dahil wala pa silang mga permit galing sa DENR.

“Inventory pa lang, correct. Wala pa ngang permit e inventory palang iyon”.

Bukod diyan di pa dumadating ang dalawang earth balling machines para ilipat ang mga puno ng niyog sa lupa ng provincial government sa Brgy. Estanza dito at ang ibang mga puno sa Eco-Park sa kabilang bayan ng Bugallon, Pangasinan.

Ang planong pagputol sa mga puno sa harap ng Capitol ay para masolusyunan ang mga problema ng pagbaha sa paligid ng complex.

Ani Bigay lumalala ang pagbaha taon-taon dito.

 “Ang mga dating catch basin natin ay natabunan na. Yong mga supposedly napupuntahan sana ng floodwaters umapaw na”.

 Itong mga natabunan na catch basins ay iyong sa likod ng Urduja House, iyong sa Pangasinan State University (PSU), at iyong sa Narciso Ramos Sports and Civic Center.

Sinisi rin ni Bigay ang accretion, pagpataas ng Baywalk, at ang sand bar sa bunganga ng Limahong Channel na  naging sanhi ng pagbaha sa complex.

“Although they already put up a drainage system in the Baywalk area, kung titignan po natin ngayon ay heavily silted na ang drainage system kung kaya hindi na po umaagos yung tubig na nagku-cause ng baha”.

Ang sandbar aniya ay pumipigil sa takbo ng ilog sa dagat at naging sanhi sa pagbalik niya sa Kapitolyo.

Binigyan diin din ni Bigay na huling na dredge ang Limahong Channel ay noon pang panahon ni Gobernador Oscar Orbos noong June 30, 1995 hanggang June 30, 1998.